بررسی اثر میدازولام و نقش محل تزریق بر مسمومیت با داروی لیدوکائین در ماکیان

در مطالعه حاضر اثر پیش درمان با میدازولام و نقش محل تزریق بر مسمومیت با داروی لیدوکائین در ماکیان مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه در 3 مرحله جداگانه انجام گرفت. در مراحل 1 و 3 علاوه بر ارزیابی بالینی، غلظت سرمی لیدوکائین نیز اندازه گیری شد. در مرحله اول، دوز سمی داروی لیدوکائین و غلظت خونی آن درهنگام بروز اثرات توکسیک تعیین شد. پس از مقید سازی تعداد 8 قطعه مرغ تخمگذار نژاد لوهمن با سن 55 هفته و وزن 0.17 ± 1.45 کیلوگرم، یک دوز لیدوکائین 2% (4 میلی گرم بر کیلوگرم) به شکل بولوس در سیاهرگ بازویی سمت راست تزریق شد. در صورت عدم مشاهده علائم مسمومیت، میزان بیشتر دارو با دوز 8 میلی گرم بر کیلوگرم بر دقیقه به صورت انفوزیون وریدی به پرنده داده می شد. با بروز علائم تشنج و یا ایست تنفسی تجویز دارو قطع شده و خونگیری از سیاهرگ قلم پایی جانبی راست جهت تعیین غلظت دارو با روش hplc انجام می گرفت. در مرحله دوم این مطالعه تأثیر داروی میدازولام بر آستانه تشنج متعاقب تزریق دوزهای بالای لیدوکائین بررسی گردید. تعداد 48 قطعه مرغ تخمگذار نژاد لوهمن با سن 55 هفته و میانگین وزنی 0.18 ± 1.45 کیلوگرم به ترتیب در دو گروه i و ii و هرکدام شامل 4 زیرگروه و در هر زیرگروه 6 قطعه مرغ تقسیم شدند. در زیرگروه اول نرمال سالین و در زیرگروه های دوم، سوم و چهارم به ترتیب داروی میدازولام با دوز 0.25، 0.5 و 1 میلی گرم بر کیلوگرم در عضله سینه ای سمت راست تزریق شد. ده دقیقه پس از تجویز درمان مورد نظر، لیدوکائین از طریق پمپ تزریق در سیاهرگ بازویی سمت راست و با سرعت 15 (در گروه i) و 25 (در گروه ii) میلی گرم بر کیلوگرم بر دقیقه تا زمان بروز علائم مسمومیت تجویز گردید. در مرحله سوم این مطالعه تأثیر محل تجویز بر غلظت خونی داروی لیدوکائین بررسی شد. در این مرحله تعداد 12 قطعه مرغ گوشتی 40 روزه نژاد راس با وزن 0.27 ± 2.48 کیلوگرم در دو گروه تقسیم شدند. سپس داروی لیدوکائین (20 میلی گرم بر کیلوگرم) در گروه اول در عضله سینه ای سمت راست و در گروه دوم در عضله پایی سمت راست تزریق شد. خونگیری در دقایق 3، 5، 10، 25، 45 و 60 پس از تزریق، از سیاهرگ بازویی سمت راست جهت اندازه گیری غلظت دارو با روش hplc انجام گرفت. مطابق با نتایج حاصله در مرحله اول این مطالعه له له زدن (0.7 ± 2.06 دقیقه) به عنوان اولین واکنش مسمومیت با لیدوکائین ثبت شد که به صورت معنی داری سریع تر از واکنش های تشنج (0.45 ± 4.76 دقیقه) یا ایست تنفسی (0.97 ± 4.16 دقیقه) روی داد (0.05 > p). دوز ایجاد کننده واکنش های له له زدن، تشنج و ایست تنفسی به ترتیب برابر با 5.1 ± 16.2، 6.3 ± 30.9 و 6.4 ± 27.0 میلی گرم بر کیلوگرم تعیین شد. همچنین غلظت سرمی داروی لیدوکائین در زمان شروع تشنج و ایست تنفسی به ترتیب 8.4 ± 36.8 و 13.3 ± 40.2 میکروگرم در میلی لیتر اندازه گیری شد. در مرحله دوم این مطالعه در گروه i، واکنش تشنج در زیرگروه نرمال سالین در دوز 13.0 ± 38.0 میلی گرم بر کیلوگرم اتفاق افتاد و در 3 زیرگروه دیگر بدون بروز تشنج، ایست تنفسی به ترتیب در دوزهای 12.4 ± 36.1، 15.3 ± 39.9 و 9.1 ± 37.1 میلی گرم بر کیلوگرم رخ داد که از لحاظ آماری میان چهار گروه مورد بررسی تفاوت معنی داری وجود نداشت. همچنین در گروه ii، واکنش تشنج در زیرگروه نرمال سالین در دوز 4.8 ± 23.4 رخ داد و در سه زیرگروه دیگر ایست تنفسی به ترتیب در دوزهای 3.8 ± 31.1 ، 3.8 ± 31.3 و 5.3 ± 28.2 میلی گرم بر کیلوگرم مشاهده شد که تفاوت معنی داری را در دو گروه میدازولام 0.5 و0.25 نسبت به گروه نرمال سالین نشان داد (0.05 > p). در مقایسه میان گروه i و ii، در پرندگانی که نرمال سالین و میدازولام 1 میلی گرم بر کیلوگرم را در گروه i دریافت کرده بودند، واکنش مسمومیت به صورت معنی داری در دوزهای بالاتری بروز کرد (0.05 > p). در مرحله سوم این مطالعه میانگین حداکثر غلظت سرمی لیدوکائین در گروه عضله سینه و عضله پا به ترتیب 3.0 ± 7.2 و 0.8 ± 5.7 میکروگرم در میلی لیتر بود که در زمان 6.8 ± 10.6 و 5.8 ± 15.8 دقیقه پس از تجویز حاصل گردید که از لحاظ آماری تفاوت معنی داری را نشان نداد. همچنین میانگین سطح زیر منحنی تا دقیقه 60 پس از تجویز دارو در دو گروه عضله سینه و پا به ترتیب 62.8 ± 104.0 و 99.5 ± 133.9 دقیقه در میکروگرم بر میلی لیتر تعیین شد که از لحاظ آماری معنی دار نبود. بر پایه نتایج حاصل از این مطالعه در ماکیان نسبت به پستانداران، دوزهای بالاتری جهت بروز اثرات سمی داروی لیدوکائین مورد نیاز است. همچنین با این که میدازولام مرغ ها را در برابر واکنش تشنج ناشی از مسمومیت با داروی بی حسی لیدوکائین محافظت می نماید اما تأثیری در تغییر آستانه مسمومیت و میزان مرگ و میر ناشی از این دارو ندارد. بر اساس نتایج مرحله سوم این مطالعه نیز تجویز عضلانی داروی لیدوکائین در عضلات سینه و پا تأثیری بر غلظت سرمی لیدوکائین در ماکیان ندارد.